Makat Apsesi Neden Olur, Nasıl Boşaltılır, Tedavisi Nasıl Yapılır?

Makat apsesi diğer adıyla anal apse bölgenin en şiddetli ağrı yapan diğer bir çok bölgedeki apselere kıyasla daha fazla risk içeren ve tedavisi özellik eden apsedir.

Makatta Apse Nereden Kaynaklanır?

Makat apsesinin temel kaynağı bölgedeki salgı bezleridir. Makatın iç kısmında salgı yapan tükürük bezine benzer salgı bezleri vardır, bu salgı bezinden salgılanan sıvı makatın nemini kayganlığını mikroplara karşı korunmasını sağlayan bir tabaka oluşturur.

Tükürük kadar fazla miktarda değildir ama sürekli salgılanır. İçeriğine bağlı olarak kendine has bir kokusu vardır ve bu koku diğer vücut bölgelerinden farklıdır.

Kişiye göre 4-6 adet salgı bezi vardır.

Makat Apsesi Neden Olur?

Anüste yukarıda ayrıntısını yazdığımız salgı bezlerinin salgıyı akıttığı çıkış deliği tıkandığında salgılanan sıvı doku içinde birikir. Bu teori bilim kurullarınca en çok kabul gören görüştür. Kabız olan kişilerde biraz daha sık görüldüğü yönünde istatistik bilgisi vardır.

Doku içinde biriken bu sıvı yapısı gereği protein içerir. İçerindeki protein sebebiyle kokuşma yani içinde mikrop üreme ihtimali vardır.

Doku içindeki bu sıvıya mikrop bulaşıp mikropların çoğalması sonucu bölgede iltihap başlar. İltihabın ilerlemesiyle cerahat ile dolu bir boşluk ortaya çıkar ki bu duruma apse denir. Apseler bulunduğu yere göre isim alırlar.

Makatta İltihap Neden Olur?

Yukarıda oluşum şekli anlatıldığı gibi doku içinde biriken sıvıya mikrop bulaştığında iltihaplanma olur. Bütün iltihaplanmalarda olduğu gibi bir yandan mikroplar çoğalırken diğer yandan vücut bununla mücadele eder.

Hasta şikayet ile doktora gittiğinde tam tanımlanamasa da genellikle antibiyotik başlanır. Vücudun savunma mücadelesi ve antibiyotiğin de etkisiyle oluşan bu iltihap gerileyerek düzelebilir ama kapalı ortam olduğu için genellikle düzelmemekte tam tersi giderek ilerleyerek apseye dönüşmektedir.

Seyrek olsa da kendiliğinden düzelmektedir ama çoğu apseleşmektedir.

Makat Apsesi Belirtileri Nelerdir?

Başlangıçta dışkı varmış gibi bir huzursuzluk şeklinde belirti verir ancak saatler ilerledikçe şikayetler hem çeşitlenir hem de şiddetlenir.

Ve genellikle şu sırayla gider.

– Makatın derinliklerinde huzursuzluk ve dolgunluk hissi
– Dışkılama isteği
– Arkadan öne penis ve vajinaya vuran yanma hissi
– Ağrı
– Şişlik
– Şişliğin ilerlemesi sonucu aynı bölgede kızarıklık
– Kızarıklığın olan bölgede ısı artışı
– Vücutta enfeksiyon belirtileri; ateş, halsizlik, iştahsızlık, isteksizlik.

Hasta bu şikayetlerin hangi aşamasında giderse gitsin proktoloji uzmanı tespitini yapıp tedaviye başladığı anda şikayetler hızla düzelmeye başlar.

Bölge apselerinde bir an önce boşaltılması ısrarla önerilir, boşaltma işlemi geciktirilirse fistül denilen daha problemli hastalığa dönüşür.

Hasta uygun doktora gitmezse apsenin içeriği giderek artar, buna bağlı olarak iç basıncı da giderek artar ve zayıf olduğu bir yeri patlatıp boşalır.

Boşaldığında çok kötü kokulu cerahat akar ve hasta basınç düşmesi sebebiyle rahatlar.

Makat Apsesi Nasıl Geçer, Tedavisi Nasıl Yapılır?

Bütün apselerde olduğu gibi ilk yapılması gereken bir an önce boşaltılmasıdır. Ancak bölgenin özelliği gereği boşaltma işi 2.5 cm deri kesilerek yapılmalıdır. Cerahatın kendiliğinden kolayca aktığı görülmelidir. Apseden çıkan apse boşaltılan odanın yanıdaki odaya bile girilemeyecek kadar kötü bir koku etrafa yayılır.

Daha küçük kesilirse cerahat rahat boşalamayacağı için hastalığın iyileşmesi istenilen şekilde ilerlemez. Benzer şekilde acil servislerde yapıldığı gibi enjektörle boşaltılıp gönderilirse o anda bir rahatlama olsa da saatler içinde sorun aynı şekilde karşımıza çıkar.

Boşaltma işleminden sonra akımın devam etmesi için deliğe bir cisim konur.

Hasta hızla rahatlar, giderek kötüleşen genel durumu hızla düzelmeye başlar.

Bölgede ilerlemiş olan iltihabın daha çabuk düzelmesi için geniş spektrumlu bir veya ikili antibiotik başlanır.

Anal Apse Tekrarlar mı?

Evet mikrobik olduğu için herkeste çıkabilir ve herkeste tekrarlayabilir.

Bazı kişilerde anüste oluşan deformasyonlar ve hasarlar sebebiyle bezlerin yapısı değiştiği için çok sık tekrarlamaktadır.
Tekrarı engellemek için o bölgedeki salgı bezleri çıkarılarak önlem alınmaya çalışılsa da işe yaramadığı, tekrarların devam ettiği görülmüş ve bu uygulama terk edilmiştir. Yani tekrardan korunmak mümkün değil.

Anal Apse Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Bütün apselerde olduğu gibi 5. – 8. Günlerde kendiliğinden patlar ama bu yapılabilecek en büyük hata olur.
Benzer şekilde lokum koyma, soğan yapıştırma gibi uygulamalarla boşalmasını sağlamak çok hatalı yaklaşımdır çünkü fistül olma ihtimali çok yükselir.

Şikayetler başladıktan sonra ne kadar kısa sürede boşaltılırsa fistül olma ihtimali o kadar azalır bu sebeple bir an önce proktoloji uzmanına görünmeli ve gereken yapılmalıdır.

Makat Apsesi Pansumanı Nasıl Yapılır?

Pansuman veya yara bakımı boşaltan cerraha göre çok değişmektedir. Bazı cerrahlar 2 hafta rutin pansuman önermektedir.

En mantıklı yaklaşım şöyle olabilir; boşaltma işleminden sonra ek bir sorun var mı diye ve de içine koyduğu cismi almak üzere ertesi gün pansumana çağırıp, bizzat cerrah tarafından pansuman yapılmalı ve ertesi günden sonra günde 3-5 defa ılık su oturma banyosu yapılması uygun bir yaklaşım olabilir.

Bu şekilde yani ertesi gün oturma banyosu verilmesi durumunda yara yeri sıkça mikroplardan arındırılacağı için iyileşmenin daha hızlı olması beklenir.

Makat Apsesi İçin Hangi Doktora / Bölüme Gidilir?

Makatta meydana gelen apselerin muayenesi ve tedavisi proktoloji konusunda tecrübeli genele cerrahi uzmanları tarafından yapılmaktadır. IDEA TIP’ın tüm şubelerinde hizmet veren genel cerrahi uzmanları proktoloji konusunda son derece tecrübe olup, tüm donanımlara sahiplerdir.

Referans
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK459167/
Colorectal Dis. 2016 Jan;18(1):37-44
Int J Colorectal Dis. 2008 Nov;23(11):1023-31
Langenbecks Arch Chir. 1995;380(1):31-6