Leke Tedavisi Sonrası Yapılması Gerekenler Nelerdir?

Leke tedavisi bir çok yöntemle yapılmaktadır ve her yöntemden sonra mutlaka yara oluşur ve bakım gerektirir. Yöntemler farklı olsa da yaşanabilecek sorunlar iltihaplanma, lekenin yeniden oluşması, iz kalması, keloid veya hipertrofik skar oluşması gibi sorunlardır.

Bu sorunların yaşanmaması için işlem sonrası bakımda kullanılacak krem mikrop öldürücü, iyileşmeyi hızlandırıcı ve lekelenmeyi önleyici bir içeriğe sahip olmalıdır. Bu tarzda geniş spektrumlu Kutalin Krem en çok reçete edilen kremdir ve beklentileri karşılamaktadır.

Cilde rengini veren madde melanindir, melanin esmer olanlarda fazla beyaz tenlilerde daha azdır. Melanini salgılayan hücrelere melanosit denir ve derimizin rengini koyulaştırarak güneş ışınları ve güneşin zararlı ışınlarının zararlarına karşı daha dayanıklı hale getirir.

Deriye normal rengini veren melanositlerin hatalı ve düzensiz melanin pigmenti salgılaması sonucu değişik şekil, kalınlık ve koyulukta deri rengi ortaya çıkmasına neden olur, bu koyu renk farkına leke denir.

Leke Neden Olur?

Hatalı ve düzensiz pigment salgılanmasının sebepleri şunlardır;

Güneşte fazla kalmak

Güneş koruyucu olmadan uzun süre güneşlenmek teras denilen alın, burun üstü, omuzlar, dekolte gibi yerlerde lekeler oluşturabilir.

Gebelik

Hamilelik döneminde sebebi bilinmeyen bir şekilde kloazma denilen lekeler ortaya çıkabilir.

Yaralanmalar

Deride sıyrılma, kesilme, ameliyat, ben tedavisi, siğil tedavisi gibi yaralanmalar iyileşme dokusuyla iyileşir, iyileşme döneminde güneş koruyucu krem kullanılmazsa posttravmatik pigmentasyon denilen koyu renkli alanlar oluşabilir.

Yanık

Birinci dereceler genellikle ek sorun yaratmadan iyileşir ama ikinci derece yanıklarda iz kalabilir ve kahverengi leke oluşabilir.

Lazer epilasyon sonrası

Epilasyonda kullanılan lazerin enerjisi hastaya uygun olmayan yükseklikte kullanımı, hastanın hassasiyeti, cihazın kalibrasyonunun yapılmaması gibi sebeplerle yanık olur, iyileşirken renk değişimi ortaya çıkabilir.

Varis lekesi

Varisin oluşturduğu staz zamanla deri altına demir kaçmasına ve demir molekülü birikmesi sonucu lekelenmeye neden olur, buna benzer şekilde varis tedavisine bağlı olarak da lekelenme olabilir. Varis tedavisi ile oluşanlar kendiliğinden düzelir ancak varisin kendisine bağlı olanlara tedavi uygulamak gerekir.

Doğuştan olan lekeler

Anne karnında vücudun bir kısmında hatta bazen çok geniş alanlarını kaplayan koyu kahverengi farklılıklar oluşabilmektedir, bunlar genellikle ben olarak değerlendirilir.

Şarap lekesi

Porto vine stein de denir, bir tür hemanjiom yani damar benidir. Vücudun bir bölgesinde damar yoğunluğu sebebiyle kırmızı alan oluşur. Genellikle doğumsaldır.

Spider anjioma

Örümcek gibi ortasında kan beni gibi yapı ve etrafında örümcek ağı gibi kılcal damarlar olan küçük damarsal oluşumlardır, gül lekesi de denir.

Yaşlılık lekeleri

Güneş gören alanlarda özellikle el üstlerinde, şakaklarda, elmacık kemiği üstünde 5-10 mm çapında yuvarlağa benzer şekilsiz koyu renkli alanlar oluşur.

Senil keratoz

Bu da bir tür yaş ilerledikçe ortaya çıkan bir sorundur ama derinin sert tabakası da kalınlaşıp boynuzsu bir hal alır, yani hem koyu renk hem de sert tabaka olur, eldeki gibi sadece koyu alanlar olmasından farklıdır.

Leke Tedavisi Nasıl Yapılır?

Çok değişik yöntem ve teknolojiler kullanılmaktadır. Hepsinde amaç yüzeysel bir cilt tabakasını kaldırmaktır.

Yaygın olarak şu yöntemler kullanılmaktadır.

Lazerle Leke Tedavisi

Çok değişik teknolojiyle çalışan lazer vardır. Fraksiyonel, İPL, ND YAG, karbondioxid, ruby gibi bir çok türü vardır, yüksek ışık taşıyan ışıkla yüzeysel yakma yapılır, fraksiyonel lazerle daha derin tabakalara inilebilir (1).

Radyo Frekans Tedavisi

Radyo dalgalarının ısıya dönüşerek yüzeysel tabakayı buharlaştırma şeklinde etki eder, hafif ısı ve çok ince uçla kontrollü yapılabildiği için derin yanık olma ihtimali ve iz kalma ihtimali en az yöntemdir. Tüm benler gibi lekede de güvenle kullanılmaktadır (2).

Plazma Tedavisi

Plexr’da denmektedir, cilde direk değmeden, cilt ile cihazın ucu arasındaki havayı plazmaya çevirerek noktasal ısı oluşturur, oluşan bu ısı yüzeysel bir yanık yapar ve ince bir tabaka uzaklaşır. Sadece yüzeysel sorunların çözümünde etkilidir (3).

Kimyasal peeling

AHA (alfa hidroksi asit) ve TCA (tri cloro asetikasit) adlı asitlerle yapılır. AHA meyve asididir daha yüzeysel bir tabaka kaldırır, hafif etkili olduğu için yan etkileri de azadır. TCA kimyasal asittir yakıcılığı yüksektir bu sebeple sadece doktor kullanımına müsaade edilmiştir. Her iki asitte de sonrası dönem bakım önemlidir ama TCA daha derin etkili olduğu için sonrası bakım daha önemlidir ve Kutalin Krem veya benzeri bir krem dikkatli ve sık bir şeklide kullanılmalıdır (4).

Dermabrazyon

İnce tırtıklı zımpara gibi bir aletle deri istenilen derinlikte tabakalar halinde sıyrılır, genellikle belirgin kanama oluncaya kadar zımparalama işlemine devam edilir. Lekeler yanı sıra kırışıklık, sivilce izi gibi izlerin tedavisinde en etkili yöntemdir. İşlemden sonra aylarca güneşe çıkmak yasaklanır. Kızarıklık 2-4 ay sürer bu süre zarfında yani derideki pembelik düzelene kadar Kutalin veya benzeri ürün kullanılmalıdır (5).

Mikrodermabrazyon

Kum gibi ince partiküllerin cilde hızla çarptırılarak tabaka kaldırma işlemidir, dermabrazyon gibi zımparalamaya benzer ancak daha hafif bir uygulamadır.

Dermapen

Bunda deriden tabaka kaldırılmaz, 1-2 mm uzunluğunda iğnelerle ciltte küçük yaralanma yapılır. Lekede etkisi azdır daha çok kolejeni arttırmak için önerilir. Küçük de olsa yüzlerce delik açıldığı için krem kullanmak doğru olur.

Tüm bu uygulamalar deriden farklı kalınlıkta tabaka kaldırır ve değişik düzeylerde yaralanmaya neden olur. Mesela AHA (alfa hidroksi asit – meyve asidi) ile peeling sadece en üstteki ölü tabakayı kaldırırken TCA (tri cloro asetikasit) daha derin hatta kanayacak kadar derin bir tabaka kaldırır. Doğal olarak farklı bakım gerektirir.

Leke Tedavisi Sonrası Krem

Tüm uygulamalardan sonraki bakım uygulamanın kendisi kadar önemlidir çünkü en istenmeyen durum iltihap olması durumunda yaralanma çok derinleşebilir ve abartılı iz kalabilir.

Uygulamadan hemen sonra klinik güvendiği kremle ince bir tabaka oluşturacak şekilde kapatır. Zengin içeriği sebebiyle kliniklerin en sık tercih ettiği krem Kutalin Kremdir. Uygulamadan sonra uygulanan kremin nasıl kullanılacağı hastanın kendisine de anlatılarak ve gösterilerek öğretilir, evde de aynı şekilde uygulaması önerilir.

Kutalin Krem

İçeriğindeki klorheksidin diglukonat sayesinde uygulama alanındaki mikropları öldürerek iltihap riskini en aza indirir.

Hamamelis virjiniana, ve tritikum vulgare sayesinde iyileşme hızını arttırır, dexpanthenol sayesinde pürüzsüz bir deri ortaya çıkmasını sağlar.

UVA ve UVB filtre etkili suncat MTA ile de güneşin zararlı ışınlarını engelleyerek lekelenmeyi önler.

Kutalin Krem yerine bu maddeleri içeren kremlerden triticum vulgare içeren Fito Krem, hamamelis virjiniana içeren Hamethan Krem, dexpanthenol ve klorheksidin içeren Bepanthen plus Krem ve bunlara ek olarak herhangi bir güneş koruyucu karıştırılarak elde edilen karışım da kullanılabilir. Kutalin Kremin özelliği tüm bu maddelerin yüksek oranda ve steril fabrika ortamında karıştırılıp tek tüpte sunulmasıdır.

Hangi krem olursa olsun güne başlarken ince bir tabaka şeklinde uygulanır. Gün içinde kurumayı engellemek amacıyla tekrar uygulanır. Yaz aylarında, güneşin dik olduğu sabah 10:00 – 14:00 arasında güneşe çıkılmaması önerilir ancak zorunlu olarak güneşe çıkılacaksa yarım saatte bir ince tabaka şeklinde uygulamak leke oluşma ihtimalini azaltır.

Bazı klinikler işlemden hemen sonra nemlendirici örtü ile kapatıp ilk 3-5 pansumanı klinikte kendileri yapar, sonraki dönemde evde krem önerir. Bu daha dermabrazyon gibi çok geniş alan çalışmalarından sonra yapılır. 1-2 cm’lik dar alanda yapılan işlemlerden sonra pansuman gerekmez bakımı hasta kendi evinde kremlerle yapabilir.

Referanslar

1- Shimbashi, T., & Kojima, T. (1995). Ruby laser treatment of pigmented skin lesions. Aesthetic plastic surgery, 19(3), 225-229.

2- Atiyeh, B. S., & Dibo, S. A. (2009). Nonsurgical nonablative treatment of aging skin: radiofrequency technologies between aggressive marketing and evidence-based efficacy. Aesthetic plastic surgery, 33(3), 283-294.

3- King, M. (2017). Focus on Plasma: the application of plasma devices in aesthetic medicine. PMFA J, 4(5), 24-26.

4- Abdel-Daim, M., Funasaka, Y., Kamo, T., Ooe, M., Matsunaka, H., Yanagita, E., … & Nishigori, C. (2010). Preventive effect of chemical peeling on ultraviolet induced skin tumor formation. Journal of dermatological science, 60(1), 21-28.

5- Kunachak, S., Kunachakr, S., Sirikulchayanonta, V., & Leelaudomniti, P. (1996). Dermabrasion is an effective treatment for acquired bilateral nevus of Ota‐like macules. Dermatologic surgery, 22(6), 559-562.