Kondilom tedavisi için uygulanan teknikler bu yazımızda ayrıntılı olarak ele alınacaktır. Ancak öncesinde tedavi olurken dikkat edilmesi gereken hususların aktarılması daha faydalı olacaktır. Genital siğil tedavisi sabır ve dikkat gerektiren bir husustur. Bu nedenle tedavi olunmadan önce iyi bir araştırma yapılarak karar verilmelidir. Makalemizi baştan sona okuyarak kondilomun tedavisi ve sonrasında yapılacaklar ile alakalı net bilgiye sahip olabilirsiniz.
Kondilomun kesin olarak tedavi edilmesi için tedavi uygulamasının bütün siğilleri yok etmesi gerekmektedir. Günümüzde bu amaçla aktif olarak uygulanan 3 teknik bulunmaktadır. Bunlar; Krioterapi, Elektro koter ve Radyo frekans teknikleridir. Ayrıca %100 etkili olmasa da erken tespit edilen kondilomlarda bölgesel ürün kullanımı tercih edilebilir. Ancak başarı oranlarının düşük olduğu unutulmamalı, ilaçla tedaviye bel bağlanmamalıdır.
Krioterapi dondurma tedavisi olarak da anılan bir tedavi tekniğidir. Dermatoloji uzmanları tarafından ben ve siğil tedavisinde kullanılmaktadır. Amaç bene ve siğile sıvı azot uygulayarak protein değerinin değişmesini sağlayıp istenmeyen dokunun çürüyerek kopmasını sağlamaktır. Ancak ben tedavisinde istenmeyen sağlıklı doku kaybına neden olarak iz ve çukurluk bırakması riskinden dolayı tavsiye edilmemektedir.
Benlerde sağlıklı doku kaybına neden olduğu gibi siğil tedavisinde de kontrolsüz yanıklara neden olabilmektedir. Ayrıca makatın iç kısımlarına uygulanamadığı için tedavide yetersiz kalmaktadır. Makat içerişinde bulunan siğiller yok edilmedikçe yayılmaya devam eder ve sorun sürekli yineler. Bu da sorunun tam anlamıyla tedavi edilemediği anlamına gelir.
Bahsedilen dezavantajlar ve siğilleri tam olarak tedavi edememesinde dolayı tercih ve tavsiye edilen bir teknik değildir.
Elektro koter cihazı ameliyatlarda cerrahlar tarafından sıklıkla kullanılan bir cihazdır. Yüksek ısısı sayesinde dokundurulduğu bölgede kanamasız bir şekilde yakma ve kesme işlemi yapılmasını sağlar. Bu özelliği sayesinde doktorlar tarafından ameliyatlarda neşter mantığı ile sıklıkla kullanılmaktadır. Ayrıca ben ve siğil tedavisinde de koter cihazına başvurulmaktadır.
Koter cihazı oldukça güçlü bir cihazdır. Bu nedenle dokundurulduğu alanda ne kadar doku tahribatı yapacağı her zaman net olarak kestirilemez. Bazı durumlarda sağlıklı dokularında tahrip olmasına neden olabilir. Sağlıklı dokuların zarar görmesi iz kalmasına ve çukurluk oluşmasına neden olabilir.
Özellikle ben ve siğillerin tedavisinde iz ve çukurluk kalması estetik açıdan istenmeyen sonuçlara neden olabilmektedir. Bu nedenle koter cihazı oldukça dikkatli bir şekilde kullanılmalıdır. Bu tedavi tercih edilirken iz kalma riski de göz önünde bulundurulmalıdır.
Koter cihazının ben ve siğil tedavisinde ki dezavantajları göz önüne alınmış ve ciltte iz kalmasını neden olmayacak düzeyde etki eden Radyo frekans cihazı geliştirilmiştir. RF cihazının geliştirilmesi ile koter cihazı güncelliğini yitirmeye başlamıştır.
Radyo frekans cihazı radyo dalgalarını ısı enerjisine dönüştüren bir cihazdır. Etki mekanizması koter cihazı ile aynı olmasına karşı etki güçleri oldukça farklıdır. Koter cihazı yüksek güçlü bir cihazdır. Ancak radyo frekans cihazı yüksek güçlü olmasına karşın oldukça hassas bir şekilde ayarlanabilen bir cihazdır.
Bu sayede hassas bir şekilde ayarlanarak ciltten çok ince katmanlar halinde buharlaşma yapılabilir. Böylece sağlıklı doku kaybı riski en aza indirilmiş olur.
Siğillerin yerine göre hasta uygun konuma getirilir. Sonrasında siğillerin bulunduğu alan antiseptik sıvı ile silinerek temizlenir. Sonrasında bölgesel uyuşturma yapılır.
Bu sayede hasta tedavi sırasında herhangi bir acı hissetmez. Uyuşma sağlandıktan sonra siğiller radyo frekans cihazı ile teker teker yakılır. İşlemin uygulaması süresi siğillerin boyutuna ve yaygınlığına göre değişmektedir. Tüm siğiller yakıldıktan sonra bölge tekrar antiseptik sıvı ile temizlenerek tedavi tamamlanır.
Kondilom yani genital ya da makat siğili olarak da adlandırılan rahatsızlığın muayene ve tedavisi için proktoloji (makat hastalıkları) konusunda tecrübeli genel cerrahi uzmanlarını tercih edebilirsiniz. IDEATIP’ın tüm şubelerinde yeterli donanımlara sahip tecrübeli proktoloji uzmanları görev yapmakta olup bu rahatsızlığın tedavisinde ameliyatsız yöntemler tercih edilmektedir.
• Kondilom tedavisi yapılırken mutlaka bütün siğillerin temizlenmesi gerekmektedir. Aksi halde kalan siğiller hızla yayılma eğiliminden dolayı çok kısa sürede geniş alanlara yayılabilir. Bütün siğiller temizlenmeden sorunun tam anlamı ile tedavi edildiğinden bahsedilmez.
• Bütün siğiller temizlenmiş olsa bile vücutta pasif halde bulunan virüs aktif hale gelerek yeni siğiller oluşturabilir. Bu nedenle bütün siğiller temizlense bile tedavi sonrasında hasta doktor tarafında çağırılarak mutlaka kontrol edilmelidir. Tedavi olunacak merkez seçilirken tedavi sonrasında hastayı takip edecek yeni siğiller oluşup oluşmadığını tespit edip tedavi edecek bir merkez seçilmesi tavsiye edilmektedir.
• Tedavi için seçilecek doktorun makat hastalıkları uzmanı olması önerilmektedir. Kadınlar genellikle kadın doğum uzmanlarına başvurmayı tercih etmektedir. Ancak kadın doğum uzmanlarının uygulayacakları tedaviler yetersiz kalabilir. Bu nedenle genel cerrahi branşının alt dalı olan proktoloji yani makat hastalıkları konusunda uzmanlaşmış bir doktorun tercih edilmesi faydalı olacaktır.
• HPV kaynaklı kondilomların tedavisi için piyasada lokal olarak kullanılan birçok ürün satılmaktadır. Bu ürünler yalnızca erken tespit döneminde işe yaramaktadır. Ancak buna rağmen başarı oranları düşüktür. Çoğu zaman bu tür ürünler zaman kaybına neden olmaktadır. Tedavi etmediği gibi yayılmasına da olanak sağlamaktadır. Bu nedenle bu tür çözümlere başvurmak yerine en erken dönmede doktora başvurulması önerilmektedir.
• Halk arasında kulaktan kulağa dolaşan siğillerin kimyasal madde veya bitkisel ürünlerle yakılması gibi uygulamalardan uzak durulmalıdır. Aksi halde ciddi boyutlu yanıklar ve kalıcı iz oluşabilir.
Tedavi sonrasında sorunun tekrar etme riski oldukça yüksektir. Bunun nedeni ise virüslerin vücutta kuluçkaya yatmasıdır. Tüm siğiller yok edilse bile virüs ortadan kaldırılamadığı için yeni siğiller ortaya çıkabilir.
Bu aşamada hastanın tedavi sonrasında yaklaşık 6 ay gibi bir süre belirli aralıklarla kontrole çağırarak yeni siğiller oluşup oluşmadığına bakılmalıdır. 6 ay sonra yeni oluşumlar tespit edilmesi ise tedavi sonlandırılmalıdır.
Kondilom kremleri üç gruptur
1- İmikimod içerenler (Aldara) iki etkisi vardır, birinci etkisi vücudun savunma mekanizmalarını uyarır (immüniteyi indükler) böylece savunma gücü artar, ikinci etkisi virüs öldürücü sitokinlerin miktarını arttırır.
Bu iki etkisi sayesinde radyo frekans ile yapılan tedavide başarı şansını arttırır. Genellikle tek başına yeterli olmaz bu sebeple diğer tedavilere destek amacıyla kullanılır. Aşırı tahriş edici etkisi sebebiyle anal bölge ve genital siğillerde kullanımı hastalar tarafından zor tolare edilir.
2- Kateşin içerenler (veregen ve veregreen adlarıyla satılmaktadır), yeşil çaydan elde edilen sinekateşin adlı maddeyi içerir. Sinekateşin vücudun savunma mekanizmalarını özellikle virüslere karşı sitokinler üzerinden savunmayı güçlendirir. Tek başına kullanımda başarı oranının yüksek olmaması beklenir ancak denenebilir, radyo frekans tedavisine destek amacıyla önerilir. % 15-20 oranlarda kullanılır, tahriş edici etkisi olmadığı için anal ve genital siğillerde güvenle kullanılabilir.
3- Virüsün (HPV) çoğalmasını ve yayılmasını engelleyerek ve bölgedeki bakterileri % 99.9 oranında yok ederek iltihaplanmayı engelleyen bunun yanı sıra yara iyileşme hızını arttırarak daha kısa sürede kapanmayı sağlayan Kutalin Krem veya benzeri ilaçlar.
Burada 3 sorun karşımıza çıkmaktadır, bu sorunlar;
1- Oluşan yaralar, gerek koter, gerek lazer ve gerekse en çabuk iyileşen radyo frekans sonrası tedavi yapılan her noktada açık yara oluşur. Açık yarada enfeksiyon kaçınılmazdır ancak ilişkiye girilerek bu enfeksiyonun şiddetlenmesine neden olunabilir. İşlem yapıldıktan 4-6 gün sonra yaralar kabuk bağlar sonraki dönemde kabuklar düşer ve pembe deri ortaya çıkar. Kabukların oluşup düşme süresi yani kabaca yaranın iyileşmesi kondilomun yaygınlığına göre 2-6 hafta sürebilir. Bu süre zarfında ilişkiye girilirse hem yara riske atılmış olur hem de açık yaralarda kanama olabilir, her ikisi de ciddi sorundur yani yara iyileşene kadar ilişkiye girilmemelidir.
2- Tedavide insan gözünün görebileceği kadar büyüklüğe ulaşmış lezyonlar yok edilir ama gözle ya da loopla görülemeyecek kadar küçük lezyonlar tedavi edilememiş olur ve bulaştırıcılığı devam eder. İşte bu sebeple yani ilişkiye girilen partnere bulaştırma ihtimali devam eder. Her ne kadar prezervatif ile korunmak mümkün gibi görünse de prezervatifin (kondom) olmadığı alanlara da bulaşabileceğinden yeterince güvenlik sağlamaz ve partnere bulaştırılabilir.
3- İlişkiye giren tedavi edilmiş kişi gözden kaçanlar sebebiyle yeni yerlere bulaştırabilir. Mesela anüs bölgesine tedavi yapılan kişi anal ilişkiye girerse tedavi edilememiş çok küçüklerden bağırsağa bulaştırabilir ve prezervatif bunu engellemez.
Bunun için kesin süre vermek mümkün değildir çünkü siğillerin % 100 temizlendiğinden emin olunamaz. Burada şu mantık yürütülebilir; yapılan tedaviden sonra 4 ay boyunca hiç lezyon görülmezse temiz kabul edilir ve prezervatifle ilişkiye girilebilir. En doğru yaklaşım tedaviyi yapan doktorun bu konudaki önerisine uyulmasıdır.
Tedaviden sonra oluşan yüzeysel yaranın iyileşmesi tedavi edilen bölgenin genişliği ve sayısına göre değişir. El ve yüz bölgesindeki siğiller bir hafta on gün sonra büyük oranda iyileşir. Tırnağa yakın bölgede olanlar 2-3 haftada iyileşir. Anal bölgedekiler yaygınlığına göre 2-4 haftada iyileşebilir ancak çok ileri vakalarda vu süre 2 ayı da geçebilir.
İyileşmede bir diğer önemli faktör de kullanılan teknoloji ve yöntemdir. Krioterapide derin dokular etkilenirse aylarca sürebilir. Koterle yakıldığında lateral termal hasar fazla olduğu için iyileşme gecikir. Lazerle yakılırken ışığın yakma derinliği kestirilemediği için derin yanık olabilir. En hızlı iyileşme radyo frekans sonrasıdır.
Genital siğillerden pubis yani etek bölgesinde olanlar ve peniste olanların iyileşme süresi 10 gün civarıdır ancak yine aynı bölgede kabul edilen kasık bölgesindekilerin iyileşmesi 2-4 haftayı bulabilir. Özellikle kilolu kişilerde kasık aralarının havalanmaması sebebiyle nem ve yüzeysel iltihap sık geliştiği için iyileşme daha da uzun sürebilir.
Evet kondilomunn tedavi sonrası tekrar etme ihtimali vardır (2) çünkü virüsle olan yani mikrobik bir hastalıktır. İşlem esnasında insan gözüyle ve büyüteçle görülebilecek kadar büyümüş siğiller yakılabilir, insan gözünün göremeyeceği kadar küçük yani topluiğne başının yüzde biri kadar küçük olanlar görülemediği için tedavi edilemez ve sonraki günlerde, haftalarda onla büyüyerek hastalığın tekrarlamasına neden olur. Aslında bu tam bir tekrar değil var olanların büyümesidir.
Kondilomun tekrar etmemesi için yaralar kapandıktan hemen sonra Veregen Krem kullanılmalıdır. Veregen Krem içeriğinde % 15 oranında bulunan ve yeşil çaydan elde edilen cateshin adlı aktif maddenin kondilomu engellediği ve erken dönem hastalarda kondilomu tedavi ettiğine dair FDA onayı vardır (3). Bu konuda yapılmış çok sayıda bilimsel çalışmalar yapılmıştır. Veregen Kremin içeriğiyle aynı içeriğe sahip % 15 cateshin içeren Veregreen Krem de aynı şekilde kullanılabilir. Çocuklarda Veregreen Kremin % 10’luk formu tercih edilmelidir.
Veregen Krem Amerika’dan, Veregreen Krem Avrupa’dan temin edilebilmektedir. En az 4 aylık kullanım gerektiği için satın alırken bu hesaba katılmalıdır.
HPV siğil kişinin bağışıklık sisteminin zayıf olduğu dönemde daha kolay bulaşır ve daha hızlı ilerler. Bağışıklığın güçlendirilmesiyle ilerlemesi yavaşlar çok seyrek olarak kendiliğinden geçebilir. Aslında okumak, incir sütü sürmek gibi uygulamalar da kişinin inancını kullanarak bağışıklığını yükseltmesi sonucu iyileşme sağlar.
Cinsel organ olduğu için neden olarak akla ilk cinsel ilişki gelir ve hastaların önemli bir kısmında bulaşmanın sebebi cinsel temastır ama diğer temas yolları ile de bulaşabilmektedir.
Cinsel temas dışında;
Klozette oturma, taharet musluğuna dokunmak, lavabo musluğuna dokunmak, lazer epilasyon gibi kişisel uygulamalar, başkası tarafından kullanılmış jilet veya benzeri alet kullanımı gibi indirek temaslarla da bulaşabilmektedir.
Erken dönemde yani siğiller sayıca azken ve büyümemişken Kondilex Merhem, Veregen merhem, Veregreen Mehem veya Aldara Merhem adlı ilaçlardan biri kullanılarak tedavi edilebilir. Hastalık ilerlemişse veya merhemlerle beklenen sonuç elde edilemediyse diğer yöntemlere geçilmelidir.
Peniste siğil ameliyatı artık pek uygulanmamaktadır onun yerine radyo frekans, lazer, koter kullanılmaktadır. Bunlar arasında en başarılısı radyo frekanstir.
Ameliyatsız yöntemlerden bir de krioterapi vardır, krioterapi düşük başarılı olması ve çok seans gerekebilmesi sebebiyle diğer teknolojilerin olduğu kliniklerde uygulanmamaktadır.
Kondilom tedavisi radyo frekans ile yapılır. Tedaviden sonra oluşan açık yaraların iyileşmesini hızlandıran, HPV virüsünün çoğalmasını engelleyen, iltihabı tedavi eden Kutalin Krem veya benzeri bir ilaç kullanılmalıdır.
Kutalin kremin içeriğinde iltihaplanmayı engelleyen bölgedeki mikropları öldüren, virüslerin çoğalmasını engelleyen klorheksidin, iyileşmeyi hızlandıran dexpanthenol, triticum vulgare ve hamamelis virjiniana bulunmaktadır. Bu tarz kremler sayesinde yaralar 2-3 haftada kapanır. Yaralar iyileştikten sonra hastalığın tekrarlamasını engellemek veya seans gerekme ihtimalini azaltmak için Veregen adlı krem önerilir.
Veregen içeriğindeki kateshin sayesinde küçük siğillerin yok olmasını ve geri çıkması ihtimalini azaltır. Krem eldivenle sürülebileceği gibi direk elle de sürülebilir, eldiven kullanılırsa kullanılan eldiven atılmalıdır, elle sürüldüyse el dikkatli şekilde yıkanmalıdır.
Hastalıktan kurtulmada tedavi kadar tedavi sonrası bakım ve takip de önemlidir. Siğillerin yaygınlığına bağlı olarak geniş yanık alanları oluşur. Oluşan bu yanık alanların kısa sürede iyileşmesi için Kutalin Krem gibi içeriğinde yara iyileştirici hamamelis virginiana, triticum vulgare ve dexpanthenol içeren bir krem kullanılmalıdır. Bu maddeler iyileşme hızını arttırarak bir sonraki seansa kadar sağlıklı deri oluşmasını sağlar. Kutalin Krem içeriğindeki klorheksidin’in antiviral etkisiyle yeni siğiller oluşumunu engeller, yine mikrop öldürücü etkisiyle yaranın iltihaplanmasını engeller.
Yara bakımı şu şekilde olmalıdır; her dışkılamadan sonra bölge bolca suyla taharetlenir, kağıt havlu ile kurutulur ve bolca Kutalin Krem sürülür. Yıkatıp krem kullanmak ne kadar sık uygulanırsa yara o kadar çabuk iyileşir bu sebeple dışkılama ihtiyacı olmasa da günde 3-5 defa yıkayıp krem sürülmelidir. Kutalin krem yerine Fito Krem, Hamethan Krem ve Bepanthen plus Krem adlı kremler karıştırılarak bu karışım sürülerek Kutalin Kremden elde edilen olumlu sonuç elde edilebilir.
Koter bir tür yakma işlemidir (1) tam adı elektrokoterdir, radyo frekansın kullanıma sunulmasıyla koter kullanımı giderek azalmıştır ama devlet hastanelerinde hala kullanılmaktadır. Kondilom tedavisine yoğunlaşmış kliniklerde koterizasyon oldukça azalmıştır, daha çok radyo frekansla buharlaştırma yapılmaktadır.
Süreç kondilomun büyüklüğü, derinliği ve yaygınlığına göre çok değişir. Koterle siğil yakılırken derinin sağlam tabakasına kadar inilir ve doğal olarak 1-3 mm derinliğinde bir yanık olur. Derinlik yanı sıra süreci etkileyen diğer bir durum her bir siğilin ne kadar büyük olduğu ve vücudun ne kadar alanına yayışmış olduğudur.
Uygulama yapılan tüm noktalarda 2. Derece 3. Derece yanık olur ve yanık iyileşmesi gibi iyileşir. Çok yaygın değilse yani 5-6 mm lik tek lezyonsa iyileşme günler içinde tamamlanır ama çok yaygınsa iyileşme ve siğiller 2-3 cm büyüklüğündeyse tam iyileşme haftaları bulabilir.
Yeniden çıkma var mı diye kontrol edilmesi için kontrole gidilmeli ve ayrıntılı muayene yapılmalıdır. Makat ve etrafında kondilom olduğunda mutlaka anoskop ile bağırsağın son kısmı da değerlendirilmeli varsa oradakiler de koterize edilmelidir.
Kontroller ve gerektiğinde tekrar seans uygulamaları tamamı bitip 4 ay boyunca tekrar hiç lezyon görülmeyene kadar devam edilmelidir.
Cinsel ilişki ertelenmelidir. Yara tamamen iyileşene kadar yukarıdaki bakım işlemi uygulanmalıdır. Yara iyileştikten sonra bölgenin nemini azaltmak için araya kağıt havlu konmalıdır çünkü HPV nemli ortamda daha hızlı yayılır. Fark edilir bir siğil yoksa randevu tarihinde kontrole gidilmelidir ancak randevu tarihinden önce yenileri fark edilirse beklemeden kontrole gidilmelidir.
Gebelikte vücuda uygulanacak her şeyin bebeğe zarar verebileceği düşüncesi ile mümkün olduğunca vücuda bir madde uygulanmak istenmez ancak kondilomun kendisi de anne için ciddi risk oluşturduğu için, gebelik sonlanana kadar çok ilerleme ihtimali olduğu için tedavi ertelenmemeli erken dönemde başlanmamalıdır. Tedavinin bebeğe zararı yoktur ancak kullanılacak ilaçların zararı olabileceğinden seçici olunmalıdır.
Sadece bitkilerle siğil tedavisi mümkün değildir, radyo frekans tedavisiyle var olanların hepsi yok edilir devamında gözle veya büyüteçle görünmeyecek kadar küçüklerin büyümesini engellemek için yeşil çay extresinden saflaştırılan kateshin adlı maddeyi içeren Veregen Krem kullanılabilir. Tek başına Veregen Krem ile tedavi etmek mümkün olmayabilir.
Kaynak ve Referanslar
1- Yanofsky, V. R., Patel, R. V., & Goldenberg, G. (2012). Genital warts: a comprehensive review. The Journal of clinical and aesthetic dermatology, 5(6), 25.
2- FLEISCHER JR, A. B., Parrish, C. A., Glenn, R., & Feldman, S. R. (2001). Condylomata acuminata (genital warts) Patient demographics and treating physicians. Sexually transmitted diseases, 643-647.
3- Clanner-Engelshofen, B. M., Marsela, E., Engelsberger, N., Guertler, A., Schauber, J., French, L. E., & Reinholz, M. (2020). Condylomata acuminata: A retrospective analysis on clinical characteristics and treatment options. Heliyon, 6(3), e03547.
4- Seibert, J. S., Shannon Jr, C. J., & Jacoway, J. R. (1969). Treatment of recurrent condyloma acuminatum. Oral Surgery, Oral Medicine, Oral Pathology, 27(3), 398-409.
5- Hara, Y. (2011). Tea catechins and their applications as supplements and pharmaceutics. Pharmacological Research, 64(2), 100-104.