Kıl Dönmesi Nedir, Neden Olur, Kimlerde Görülür ve Belirtileri Nelerdir?
Makat bölgesinde görülen hastalıkların belirtileri birbirleri ile benzerlik göstermektedir. Bu nedenle sıklıkla birbirine karıştırılabilmektedir. Belirtilerin bilinmesi ve takip edilmesi doğru ve erken teşhis açısından önemlidir.
Bu yazımızda sıklıkla karşılaşılan ve makat bölgesi hastalığı olarak kategorize edilen kıl dönmesi hastalığının neden ve nasıl olduğundan, belirtilerinden ve tedavi tekniklerinden ayrıntılı bir şekilde bahsedeceğiz.
Kıl Dönmesi Nedir
Kıl dönmesi kuyruk sokumuna yakın bölgede görülen bir hastalıktır. Tıbbi olarak pilonidal sinüs olarak tanımlanmaktadır.
Pilonidal sinüs içi kılla dolu kapsül ya da kıl yumağı olarak tarif edilebilir. Saçlardan, enseden ve sırttan dökülen kılların, saçların ve tüylerin kuyruk sokumuna dökülmesi ve bölgede sürtünmenin etkisi ile cilt altına geçmesi ile oluşmaktadır.
Kıl Dönmesi Neden Olur?
Kuyruk sokumu bölgesinde cilt ince bir yapıdadır. Bu ince yapı ve kalçaların sürtünmesi bölgeye düşen kılların sürtünme ile birlikte deri altına geçmesine neden olabilmektedir.
Deri altına geçen kılları vücudumuz yabancı madde yani düşman olarak algılar ve bir kapsül içerisine hapseder. Bu kapsüle kıl dönmesi kapsülü ismi verilmektedir.
Pilonidal sinüs probleminin %95’i kuyruk sokumu bölgesinde görülmektedir. Nadiren ise göbek deliği çevresinde görülebilmektedir.
Saçlar Neden ve Nasıl Deri Altına Girer?
Saçların ve kılların deri altına girmesi kulağa ilginç gelmektedir. Ancak tıbbi olarak bakılırsa nasıl girdiği kolaylıkla anlaşılabilir. Yetersiz hijyen, yanlış ve uzun saatler oturmak, aşırı kilolu olmak gibi durumlar saçların cilt altına geçmesine uygun zemin hazırlamaktadır.
Doğrudan olmasa da saç dökülmesi de kıl dönmesine ortam hazırlayan durumlar arasındadır. Günlük ortalama 100 tel saç dökülmesi normaldir. Dökülen bu kıllar saçlardan koparak doğrudan sırttan kuyruk sokumu bölgesine düşmektedir.
Eğer hijyene yeteri kadar dikkat edilmesi ve kılların orada tutunmasına izin verilirse kalçaların neden olduğu sürtünme ile birlikte kıllar deri altına geçmektedir. Kıl giriş deliği oluştuktan sonra ise kıllar kolaylıkla cilt altına geçebilmektedir.
Kıl Dönmesi Kimlerde Görülür?
Kıl dönmesi riskini arttıran durumların tespit edilmesi için 322 hasta ile bir çalışma yapılmıştır. Yapılan çalışmada hastalığın erkeklerde kadınlardan 2 kat fazla görüldüğü tespit edilmiştir. Hastalığın en erken görülme yaşı erkekler için 19 kadınlar için ise 21 olarak tespit edilmiştir.
Ayrıca çalışmaya katılan kıl dönmesi hastalarının %34 ünün fazla kilolu olduğu ve %44’ünün de sürekli oturarak çalışan bireyler olduğu tespit edilmiştir.
1000 Türk askeri arasında yapılan bir çalışmada 88 kıl dönmesi hastası olduğu tespit edilmiştir. Bunlardan 18 tanesinin ailesinde de kıl dönmesi olduğu, 58 tanesinin uzun yol şoförü olduğu ve 34 tanesinin de 90 kilo üzerinde olduğu tespit edilmiştir.
Kıl dönmesi ve meslek arasındaki ilişkinin araştırıldığı bir çalışmada ise 4 saatten fazla oturmayı gerektiren mesleklerin kıl dönmesi risk grubunda olduğu tespit edilmiştir. Bunlar uzun saatler oturan ofis çalışanları, öğrenciler, uzun yol sürücüleri gibi mesleklerdir.
Risk grubunda olmayan bir birey için risk yaklaşık olarak %25 civarında iken 4 saatten uzun süre oturan kişilerde risk %70 üzerine çıkmaktadır.
Fazla kilolu olmak ve kıl dönmesi arasında ki ilişkinin araştırıldığı bir çalışmada ise kilolu bireylerde riskin %37 daha fazla olduğu anlaşılmıştır.
Yukarıda kıl dönmesi ile alakalı yapılan bilimsel çalışmalar paylaşılmıştır. Elde edilen ortak verilere göre uzun süre oturanlarda ve kilolu olanlarda kıl dönmesi riski artmaktadır.
Uzun süre oturmak kılların kuyruk sokumunda konumlanmasına, fazla kilolu olmak ise kalçalardaki sürtünmenin artmasına neden olan riski yükseltmektedir.
Kıl Dönmesi Belirtileri Nelerdir?
Birçok hastalıkta olduğu gibi hastalığın ayırt edici belirtileri tespit edilerek hastalar tarafından ön doğru tanı konulabilir. Bu sayede hastalık erken dönemde tespit edilip erken tedavi avantajlarından yararlanılabilir. Kıl dönmesi de hastaların kendisi tarafından tespit edilebilir.
Kıl Giriş Delikleri Kıl Dönmesinin Ayırt Edici Belirtisidir.
Kılların cilt altına geçebilmesi için kendine bir yol bulması gerekmektedir. Kılların deri altına geçmek için açtığı deliğe giriş delikleri denebilir. Bir veya birden fazla olabilir. Bu deliklerin hastanın kendisi tarafından kontrol edilmesi zordur. Bu nedenle bir yakınından eşinden veya annesinden yardım alabilir.
Kuyruk Sokumunda Şişlik Kıl Dönmesi Belirtilerindendir.
Kılların cilt altına birikmesi ile birlikte bölgede bir kıl kapsülü oluşur. Ve bu kapsül kuyruk sokumu bölgesinde şişliğe neden olur. Ayrıca vücudumuz bu kılları yok etmek için bir salgı salgılar. Cilt dışına çıkamayan bu salgılar deri altında birikerek apse oluşturabilir. Apse oluşumu da şişlik ve beraberinde ağrıya neden olabilir.
Salgının cilt dışına sızması ise akıntı, ıslaklık ve kötü koku gibi rahatsız edici şikayetlere neden olabilmektedir.
Özetle kıl giriş deliklerinin oluşması, kuyruk sokumunda şişlik ve apse oluşumu, akıntı, ıslaklık ve kötü koku gibi belirtiler kıl dönmesi habercisi olabilir. Bunlardan bir veya birkaçının görülmesi halinde mutlaka uzman bir doktora başvurulmalıdır.
Kıl Dönmesi Nasıl Anlaşılır?
Kuyruk sokumunda akıntı, şişlik, delik, ağrı varsa akla kıl dönmesi gelmelidir. Bu bulgulardan bir veya daha fazlası doktor tarafından da tespit edilirse kesin kıl dönmesi olduğu anlaşılır.
Kıl Dönmesi Nerede Olur?
Her ne kadar tek nedeni kıl olduğu düşünülse de, yapılan mikroskobik incelemelerde kıldan başka deri döküntüsü, elbise tozu gibi yabancı cisimlerin de olduğu görülmüştür. Nasıl oluştuğu konusunda en çok kabul gören görüşe göre ense, sırt, omuz bölgesinden dökülen kıllar, deri döküntüleri, elbise tozu gibi maddeler oturup kalkma hareketleriyle deriyi delip deri altına girer ve hastalığı oluşturur. aygın olarak konuşulanın aksine bölge kıllarının deri altına dönmesinden kaynaklanmaz.
Kıl Dönmesinin Zararları Nelerdir, Tedavi Edilmesi Şart mı?
Zararı hastanın yaşam kalitesini düşürmesidir, bölgede olan akıntı ve ağrı gibi şikayetler hastayı rahatsız eder. Tedavi edilmezse yeni giriş ve çıkış delikleri oluşur ve bekledikçe ilerleyeceği için giderek daha büyük bir ameliyata ihtiyaç duyulur. Ayaktan uygulanabilen ve aynı gün işe dönülebilen çağdaş yöntemleri yapılabilmesi için ilerlemesi beklenmemelidir.
Kıl Dönmesine Hangi Doktor Bakar?
Kıl dönmesi tedavisi için proktoloji yani makat hastalıkları konusunda tecrübeli bir genel cerrahi uzmanına başvurabilirsiniz.
IDEA Klinik tüm şubelerinde makat hastalıkları uzmanları (proktolog) kıl dönmesi tedavisinde en avantajlı yöntem olan mikro sinüsektomi tekniğini uygulamaktadır. İletişim kanallarımızdan muayene randevusu alabilir ve aynı gün dakikalar içinde tedavi olarak günlük hayatınıza ara vermeden devam edebilirsiniz.
Kaynakça
1- Søndenaa, K., Andersen, E., Nesvik, I., & Søreide, J. A. (1995). Patient characteristics and symptoms in chronic pilonidal sinus disease. International journal of colorectal disease, 10(1), 39-42. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7745322
2- Akinci, Ö. F., Bozer, M., Uzunköy, A., Düzgün, Ş. A., & Coşkun, A. (1999). Incidence and aetiological factors in pilonidal sinus among Turkish soldiers. The European journal of surgery, 165(4), 339-342. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10365835
3- http://turkjgastroenterol.org/sayilar/207/buyuk/11401.pdf
4- Varnalidis, I., Ioannidis, O., Paraskevas, G., Papapostolou, D., Malakozis, S. G., Gatzos, S., … & Makrantonakis, N. (2014). Pilonidal sinus: a comparative study of treatment methods. Journal of medicine and life, 7(1), 27. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3956091/