Blog

Makatta kanama kabızlık gibi önemsiz bir nedene bağlı olabileceği gibi basur, makat çatlağı, kolon kanseri gibi daha ciddi nedenler kaynaklı da olabilir. Bu tür risklerin olduğu göz önüne alınarak bir haftadan uzun süren kanamalarda mutlaka uzman bir hekime başvurulmalıdır.

Kanamanın şiddeti ve rengi neden olan hastalığa göre farklılık gösterebilmektedir. Kanama dışkılama sırasında yoğun bir şekilde olabileceği gibi gün içerisinde iç çamaşırının lekelenmesi şeklinde de görülebilir. Bazı kanamalarda ağrı şikayeti görülürken (bkz. makat çatlağı) bazı kanamalarda ağrı şikayeti görülmez.

Yazımızın devamını inceleyerek makat bölgesinde ortaya çıkan kanamalar hakkında genel bir bilgi sahibi olabilirsiniz.

Makatta Kanamaya Neden Olan Hastalıklar

• Basur (makatta kanama şikayetinin en sık görülen sebebidir.)
• Makat Çatlağı
• Makat Kanseri
• Kondilom
• Fistül
• Mayasıl
• Kronik Kabızlık
• Makat İçerisinde Polipler

Makattan Kanama Yapan Hastalıklarda Kanama Nasıl Görülür?

Basur Kanaması

Basur kabızlığa bağlı olarak aşırı ıkınma sonrasında makat içerisinde bulunan memeciklerin şişerek makat dışına sarkmasıdır. Basur hastalığı bu memeciklerin makattan sarkması durumuna göre 1den 4 e kadar derecelendirilmektedir. Makatta kanama her evrede görülebilir. Ancak ağrı şikayeti ilk evrelerde görülmezken 4. evre hemoroidlerde kişinin hayat kalitesini etkileyecek düzeyde ağrı şikayeti görülebilir.

Basur hastalığı ilk evlerde ameliyatsız bir şekilde lazerle tedavi edilebilir. Lazere uygun olmayan hastalarda ise bir diğer ameliyatsız basur tedavisi olan lastik bantla basur tedavisi tercih edilir. Her iki yöntemde kesi ve dikiş olmadan, klinik ortamında kolaylıkla uygulanabilir. Çok ileri basur şikayetlerinde ise THD ameliyatı uygulanır. Basur şüpheniz varsa erken dönemde uzman bir hekime başvurarak ameliyatsız bir şekilde hemoroid hastalığınızdan kurtulabilirsiniz.

Basur tedavisi hakkında detaylı bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Basur memeciğinin derisi pürüzsüz ve zariftir. Bu nedenle sürtünme yada aşırı ıkınma ile kanama görülmesi muhtemeldir.

Her basurda kanama olmaz. Ancak basur hastalığına bağlı olarak görülen kanama fışkırır tarza yada damlama şeklinde olan açık kırmızı renktedir.

Makat Çatlağı

Makat çatlağı kabızlığa bağlı olarak sertleşen dışkının makattan geçişi esnasında anüs derisinde oluşturduğu yara ve yırtıklardır. Bu yara ve yırtık dışkılama esnasında kanar ve oldukça can yakıcı bir ağrıya neden olur. Dışkılamanın yapılması için makat kasları istemsizce kasılır. Bu kasılmalar yüzünden makatta oluşan yaralar maalesef ki kolaylıkla kendi kendine iyileşemez ve makatta kanamaya neden olabilir.

Akut yani yeni oluşan makat çatlağı şikayetlerinde anuflex krem kullanımı ile %70-80 oranında iyileşme sağlanabilir. Krem ile sonuç alınamayan vakıalarda ise ameliyatsız makat çatlağı tedavisi olarak botox enjeksiyonu ile tedavi tercih edilir. Çok ileri düzey makat çatlağının tedavisi ise hastane ortamında ameliyatla yapılmaktadır.

Makat bölgesinde yapılan ameliyatlarda makat kaslarının zarar görme riski bulunur. Makat kaslarının zarar görmesi kalıcı gaz ve dışkı kaçırma sorununa neden olabilir. Bu nedenle makat bölgesi hastalıklarının tedavisinde öncelik kesi ve dikiş olmayan ameliyatsız tedavi yöntemleridir.

Makat çatlağı teşhis ve tedavisi hakkında detaylı bilgi için tıklayınız.

Bu ağrı hastalar tarafından genellikle cam kesiyormuş gibi bir ağrı olarak tanımlanmaktadır. Kanama basurdan daha az olmasına karşın ağrısı basurdan oldukça fazladır. Ağrı şikayetini hafifletmek ve kolay dışkılama için anuflex kremle rahatlama sağlanabilir. Ancak sorundan tamamen kurtulmak için doktor kontrolünde tedavi önerilir.

Kansere Bağlı Makat Kanaması

Makat bölgesi ile bağlantılı kanser türleri şunlardır; makat (anüs) kanseri, rektum ve bağırsak kanseri, kolan kanseri. Anüs kanseri nadir görülen bir kanser türüdür. Ancak Kolon ve Bağırsak kanseri ise daha yaygın görülen bir kanser türüdür.

Makat bölgesinde yada bağırsağın son kısmında oluşan kanserleri geniş çaplı ve hassas bir yara gibi düşünebiliriz. Bu hassas yara dışkılama esnasında basit bir sürtünme ile bile kanamayabilmektedir. Makatta kanama sorunu kanserle ilişkili olabilmesi ihtimalinden dolayı bu tür şikayetlerin göz ardı edilmemesi oldukça önemlidir.

Perianal Fistül

Perianal fistül makat bölgesinde görülen en zorlu hastalıktır. Perianal fistül makat ve bağırsak arasında oluşan iki ucu açık bir kanaldır. İki ucu açık olan bu kanalda devamlı şekilde akıntı ve iltihap gelmektedir. Bu nedenle hastaların makat bölgesinde sürekli ıslaklık, kötü koku, kaşıntı gibi şikayetler görülmektedir.

İltihap akışına bağlı olarak hassaslaşan bölgede sık olmasa da akıntı ile karışık makatta kanama şikayeti de görülebilmektedir. Ek olarak hassaslaşan bölgede sürtünmeye neden olan kıyafetlerde hafif düzeyde kanamaya neden olabilir.

Perianal fistül teşhis ve tedavisi hakkında detaylı bilgi için tıklayınız.

Anal Dermatit – Mayasıl

Mayasıl sorunu halk arasında sıklıkla basur hastalığı ile karıştırılır. Oysa iki hastalık birbirinden oldukça farklıdır. Basur makat içerisinde bulunan damarsal yapıların aşırı ıkınmaya bağlı olarak makat dışına sarkmasına bağlı olarak oluşan bir hastalıktır. Mayasıl ise ciltte ortaya çıkan ve kaşıntıya neden olan alerji benzeri bir deri hastalığıdır.

Tahriş olan ve hassaslaşan ciltte sürtünmeye bağlı olarak hafif düzeyde ya da iç çamaşırına bulaşacak düzeyde makatta kanama şikayeti görülebilir. Mayası sorunu için hem kaşıntıyı önleme hem de cildi yatıştırma etkisi olan pruzon pomad krem kullanılması önerilir.

Kondilom (Anal Siğil)

Makat bölgesinde görülen en sorunlu hastalıklardan birisi de kondilom yani anal ve genital siğillerdir. Bu siğiller HPV virüsüne bağlı olarak oluşan lezyonlardır. Yapısal olarak normal siğillerle benzer olmasına karşın bu bölgede oluşan siğillerin diğer siğillerden farklı olarak kanserleşme riski bulunmaktadır.

Anal bölgede görülen siğiller pürüzlü (karnabahar gibi) bir yapıdadır. Tek tek yada yaygın olarak bulunabilir. Anüs bölgesi nemli bir bölgedir. Bu nedenle bu alanda bulunan siğiller oldukça hızlı bir şekilde yayılabilir, bulaşabilir. Ayrıca tedavi edilmedikçe kanserleşme riski bulunur. Bu nedenle anal ve genital bölgede görülen lezyonlar için vakit kaybetmeden uzman bir hekime başvurulması önerilir.

Kondilomlar kaşıntıya neden olan deriden kabarık lezyonlardır. Bu nedenle kaşınma esnasında koparak makatta kanamaya neden olabilir. Basur ya da makat çatlağı gibi yoğun bir kanamaya neden olmaz. Daha çok iç çamaşırına bulaşma şeklinde görülür. Ancak büyük bir lezyonun hasar alması ya da kopması durumunda daha yoğun bir kanama görülebilir.

Kondilom yani HPV kaynaklı kanser riskini önlemek için dünya sağlık örgütü tarafından çocukluk yaşından itibaren yapılabilen GARDASİL aşısı önerilmektedir. Bu sayede HPV kaynaklı kanserlerin büyük oranda önüne geçilmektedir.

Kondilom teşhis ve tedavisi hakkında detaylı bilgi için tıklayınız.

Makatta Kanama Şikayeti İçin Hangi Doktora Gidilir?

Makatta kanama şikayeti için genel cerrahi branşının alt dalı olan Proktoloji bölümü tercih edilmesi önerilir. Proktoloji genel cerrahinin makat hastalıkları alanı ile ilgilenen alt branşıdır. Makat hastalıkları birbiri ile oldukça benzerlik göstermektedir. Bu nedenle doktor tercih ederken proktoloji uzmanı tercih edilmesi doğru teşhis ve tedavi açısından önemlidir. Ayrıca proktoloji uzmanı bir hekim tercih edilmesi sayesinde ameliyatsız tedavi yöntemleri ile tedavi olunabilir.

Dışkılama Sonrasında Peçetede Kan Görülmesi Tehlikeli Midir?

Dışkılama sonrasında peçetede kan görmek genellikle makat çatlağı hastalığını düşündürür. Bu hastalık tehlikeli yani kansere dönüşen bir hastalık değildir. Ancak oldukça ağrılı ve hayat kalitesini düşüren bir hastalıktır. Bu nedenle tehlikeli olmasa daha hastalar tarafından en kısa sürede tedavi edilmesi önerilir.

Dışkılama sonrası peçetede kan görmek makat çatlağının düşündürse de hastayı görmeden, muayene etmeden net bir şey söylemek sağlıklı olmayacaktır. O yüzden bir haftadan uzun süren kanama şikayetleri için uzman hekime başvurulması önerilir.

Makatta Kanama Nasıl Teşhis Edilir?

Makatta kanama sorununun nedeninin tespit edilmesi için öncelikle hasta hikayesi dinlenir ve fiziksel muayene yapılır. Bu aşamada fiziksel muayene yeterli görülmezse anoskop muayenesi yapılır. Anoskop muayenesi sayesinde makatın son on santimlik kısmı görüntülenebilir.

Anoskop muayenesinin yeterli görülmediği durumlarda daha detaylı bilgi edinebilmek için kolonoskopi uygulaması yapılması önerilir.

Bakteri ve enfeksiyonlardan şüphelenilen durumlarda ise rektal kültür çubuğu ve dışkı testi gibi uygulamalara başvurulur.

Makatta Kan Gelmesi Tehlikeli Midir?

Bazı kanamalar kabızlık gibi geçici bir sorun kaynaklı iken bazı kanamalar kanser bağlantılı olabilir. Bu nedenle kanser riski göz ardı edilmemeli ve bir haftadan uzun süren kanama şikayeti için doktora başvurulmalıdır.

Makatta Kanama Kendi Kendine Geçer Mi?

Kanamanın altında yatan bir hastalık öyküsü yoksa kendiliğinden geçebilir. Ancak altta yatan bir hastalık varsa kendi kendine geçmez. Mutlaka hastalığın tedavi edilmesi gerekir.

Makatta Kanama Nasıl Engellenir?

Kabızlık makattan kan gelmesinin ve makat hastalıklarının bazılarının temel sebebidir. Bu nedenle kabızlığın önlenmesi ile buna bağlı kanamalar da engellenmiş olur.

Kabızlıktan korunmak için lifli gıda yönünden zengin bir şekilde beslenilmesi gerekir. Ayrıca bol sıvı tüketilmesi ve daha hareketli bir yaşam tarzı tercih edilmesi önerilir.

Anoskop Muayenesi Nasıl Yapılır?

Makat hastalıklarında teşhis için anoskop muayenesi oldukça önemlidir. Klinik ortamında kolaylıkla uygulanabilir. Detaylı bilgi için konu ile ilgili aşağıda paylaşılan videomuzu inceleyebilirsiniz.

Kaynaklar

Sabry, A. O., & Sood, T. (2023). Rectal Bleeding. In StatPearls [Internet]. StatPearls Publishing. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK563143

Walsh, C. J., Delaney, S., & Rowlands, A. (2018). Rectal bleeding in general practice: new guidance on commissioning. British Journal of General Practice, 68(676), 514-515. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6193784

Siğiller, insan papilloma virüsü (HPV) kaynaklı ciltte oluşan iyi huylu büyümelerdir. Bu cilt lezyonları genellikle ellerde, ayaklarda, genital bölgede veya yüzde oluşabilir. Tedavi edilmediğinde yayılabilir ve kozmetik açıdan rahatsızlık verebilir. Siğillerin tedavisinde çeşitli yöntemler kullanılmakla birlikte, siğil tedavi kremleri, kolay uygulanabilir olmaları nedeniyle popüler bir tedavi seçeneğidir. Aşağıda, siğil tedavisi için kullanılan başlıca kremler, etken maddeleri ve kullanım alanlarına dair detaylı bilgiler bulunmaktadır.

Venerex Krem Nedir?

Kondilex Merhem, yeşil çay su ekstraktından elde edilen ve kısmen saflaştırılmış sinekateşinlerden üretilmiş bir botanik üründür. Ana içeriği, camellia sinensis yapraklarından elde edilen kateşinlerdir.

İlaç, ağırlıkça %85-95 oranında kateşin içermekte ve bu kateşinlerin %55’ten fazlası Epigallocatechin gallate (EGCg) formundadır. Diğer kateşin türevleri arasında Epicatechin (EC), Epigallocatechin (EGC), Epicatechin gallate (ECg), Gallokatekin galat (GCg), Gallocatechin (GC), Catechin gallate (Cg) ve Catechin (C) bulunur. İlacın etkin maddesinin yaklaşık %2,5’ini ise gallik asit, kafein ve teobromin gibi diğer bileşenler oluşturur.

1. Salistik Asit İçeren Kremler

Etken Madde: Salisilik Asit

Kullanım Alanı: Salisilik asit, siğil tedavisinde en yaygın kullanılan bileşendir. Özellikle el, ayak ve diğer vücut siğillerinde etkili olup, genital siğillerde kullanımı önerilmez. Siğillerin üzerindeki kalınlaşmış cilt dokusunu yavaş yavaş aşındırarak siğilin küçülmesini ve sonunda yok olmasını sağlar.

Krem Örnekleri:

• DuoFilm: DuoFilm, %17 salisilik asit içeren ve siğil tedavisinde kullanılan etkili bir üründür. Genellikle cilt siğillerinde önerilir ve haftalar içinde siğilin kaybolmasına yardımcı olur.
• Salicylic Acid Ointment (Salistik Asit Merhemi): Basit ve etkili olan bu merhem, siğillerin boyutunu küçültmek ve tamamen ortadan kaldırmak için düzenli uygulama gerektirir.

Kullanım Şekli: Salisilik asit içeren kremler genellikle siğil üzerine doğrudan uygulanır. Uygulama öncesi cildin temizlenmesi ve kurutulması önemlidir. Ayrıca, sağlıklı cilde zarar vermemek için siğil çevresine vazelin gibi koruyucu bir krem sürmek önerilir. Tedavi haftalar sürebilir ve düzenli kullanım siğilin kaybolması için gereklidir.

2. Podofilotoksin İçeren Kremler

Etken Madde: Podofilotoksin

Kullanım Alanı: Podofilotoksin, özellikle genital siğillerde kullanılan bir tedavi seçeneğidir. Genital bölgedeki siğillerin büyümesini durdurur ve hücrelerin ölmesini sağlar. Bu madde siğilin kök hücrelerine etki eder ve siğilin yayılmasını önler.

Krem Örnekleri:

• Condyline: Podofilotoksin içeren Condyline krem, özellikle genital siğillerin tedavisinde kullanılır. 3 gün boyunca, günde iki kez siğil üzerine uygulanır ve genellikle 4-5 gün içinde etkisini gösterir.
• Wartec Cream: Yine podofilotoksin içeren Wartec krem, genital siğillerde kullanılır ve hücre çoğalmasını durdurarak siğillerin küçülmesini sağlar.

Kullanım Şekli: Bu kremler genellikle belirli bir süre boyunca, günde iki kez uygulanır. Ancak, podofilotoksin içeren kremlerin kullanımı sırasında dikkatli olunmalıdır; yanlış kullanım sağlıklı dokulara zarar verebilir ve yan etkilere neden olabilir. Tedavi süresi genellikle bir hafta veya birkaç haftadır.

3. İmiquimod İçeren Kremler

Etken Madde: İmiquimod

Kullanım Alanı: İmiquimod, genital siğillerin yanı sıra yüzeydeki cilt siğillerinin tedavisinde de kullanılabilen bir immünmodülatördür. İmiquimod, bağışıklık sistemini aktive ederek virüsü ortadan kaldırmaya çalışır. Cilt üzerinde siğile neden olan virüsle mücadele eden hücrelerin aktivitesini artırır.

Krem Örnekleri:

• Aldara: Aldara krem, %5 imiquimod içerir ve özellikle genital siğillerde kullanılır. Bağışıklık sistemini uyararak HPV’nin neden olduğu siğillerin tedavisinde etkili olur.
• Zyclara: Yine imiquimod içeren Zyclara krem, genital siğillerin yanı sıra yüzeyel cilt kanserlerinde ve bazı diğer cilt rahatsızlıklarında da kullanılır.

Kullanım Şekli: İmiquimod içeren kremler genellikle haftada birkaç kez uygulanır. Uygulandıktan sonra krem yaklaşık 6-10 saat kadar ciltte bırakılır ve ardından yıkanır. İmiquimod’un cildi tahriş etme potansiyeli vardır, bu nedenle doktor gözetiminde kullanılması önerilir.

4. Retinoid İçeren Kremler

Etken Madde: Retinoid

Kullanım Alanı: Retinoid içeren kremler, genellikle düz siğillerin tedavisinde kullanılır. Retinoidler, hücre büyümesini düzenleyerek siğillerin küçülmesine yardımcı olur. Daha çok yüzde ve el sırtında oluşan siğillerde etkilidir.

Krem Örnekleri:

• Tretinoin (Retin-A): Retinoid grubuna ait bir krem olan Tretinoin, düz siğillerin tedavisinde kullanılır. Cilt yenilenme sürecini hızlandırarak siğilin ortadan kalkmasına yardımcı olur.

Kullanım Şekli: Bu kremler genellikle siğilin üzerine ince bir tabaka halinde sürülür. Uzun süreli kullanım gerekebilir ve ciltte kızarıklık, pullanma gibi yan etkiler ortaya çıkabilir. Genellikle hafif siğillerde önerilir.

5. Sinekateşin İçeren Kremler

Etken Madde: Sinekateşin

Kullanım Alanı: Sinekateşin, yeşil çay ekstresinden elde edilen bir madde olup, özellikle genital siğillerin tedavisinde etkilidir. Doğal bir madde olan sinekateşin, virüsle savaşan hücrelerin aktivitesini artırarak siğillerin küçülmesine ve zamanla kaybolmasına yardımcı olur.

Krem Örnekleri:

• Veregen: Veregen krem, %15 sinekateşin içeren bir preparattır ve genital siğillerin tedavisinde kullanılır.

Kullanım Şekli: Sinekateşin içeren kremler, siğilin üzerine birkaç hafta boyunca uygulanır. Doğal bir bileşen olduğu için yan etkileri genellikle hafiftir, ancak ciltte kızarıklık, yanma veya kaşıntıya neden olabilir.

Bu makalemizde saç biti ile ilgili aklınıza gelebilecek tüm soruların en doğru cevaplarını bulabileceksiniz.

Saç Biti Neden Olur?

Bulaşıcı paraziter bir hastalıktır. Oluşmasının tek yolu parazitin gelişmiş halinin ya da yumurtalarının bir başka insandan alınmasıdır. Canlı hali veya yumurtaları yakın temas veya tarak, yastık, havlu gibi kişisel eşyaların ortak kullanımıyla taşınır.

Saç Biti Nasıl Anlaşılır, Belirtileri Nelerdir?

Teşhis bitin ya da yumurtalarının gözle saçta veya kişisel eşyalarda görülmesi ile konur. Teşhiste laboratuar tahlillerinin veya benzer uygulamaların yeri yoktur. Saç diplerine yapışmış halde sirkeler veya saçlar arasında dolaşan canlı hali görüldüğünde kesin teşhis konur.

En sık karşılaşılan belirtisi kaşıntıdır. Parazit beslenmek için deriyi delerken ve saçlar arasında gezinirken deride yaptığı his kaşıntı olarak hissedilir. Kaşıntı dışında kepeklenmede artış, ölü bitlerin dökülmesi, kaşırken tırnak arasına sirke girmesi de belirti olarak karşımıza çıkabilir.

Saçta Bit Olmadan Sirke Olur mu?

Evet bitin canlı hali olmadan sirke görülmesi seyrek de olsa mümkündür, şöyle ki; Sprey veya şampuan uygun şekilde kullanılmadıysa veya sirkeye etkili değilse canlı olanlar ölür saça yapışık sirkeler kalır, muayenede sadece sirkeler görülmüş olur.

Diğer bir ihtimal de yakın temastaki kişinin saçlarını karıştırırken sadece sirke alınıp tırnakla saça nakledilmesi ile mümkündür ama bu zor bir ihtimaldir.

Saç Biti Nasıl Bulaşır?

Parazitin kendisinin veya sirkesinin bir başka insandan alınması ile mümkündür ve şu şekilde nakillerle bulaşabilir;

Okulda, kreşte çocukların çok yakın teması sonucu saçtan saça canlı formu geçer, pire gibi sıçramadığı için mutlaka kafanın kafaya değecek kadar yakınlaşması gerekir. (5)

Ortak tarak veya saç fırçası kullanılıyorsa sirkelerin tarağa veya fırçaya oradan da diğer kişiye geçmesi ile oluşur.

Tek yastıkta yatılırsa bit yastığa düşüp yastıktan diğer kişinin kafasına geçer.

Baş biti dışındaki gövde bitleri ayrıca kıyafet aracılığı ile de geçer.

Saç Biti Nasıl Geçer, Ne İyi Gelir?

Tedavi için bir çok ilaç geliştirilmiştir. Bunlar arasında en başarılısı Pedikap Settir ve biti %100 öldürmesinin yanı sıra bir yıl bitten korumaktadır.

Eskiden uygulanan gaz yağı sürmek, lavanta yağı sürmek gibi uygulamalar başarısızlıkları ve uygulama zorlukları sebebiyle tamamen terk edilmiştir. Yine benzer şekilde çeşitli tablet tedavileri (Bactrim Tablet , Andazol Tablet gibi) uygulanmışsa da yan etkileri ve düşük başarı yüzdeleri sebebiyle günümüzde uygulanmamaktadır. (2)

Günümüzde tedavide kullanılan iki grup ilaç vardır.

1- Böcek zehri içeren kimyasal etkili ilaçlar (permetrin grubu) deriden emilebilmeleri risk oluşturmaktadır (1).

2- Bitin solunum borusunu tıkayıp boğarak yani fiziksel etkili ilaçlar (silikon grubu) (3).

Zehir İçeren Bit İlaçları

Yıllar içinde bitin bu zehirleri tanıyıp onlara karşı direnç geliştirmesi sebebiyle başarıları giderek düşmüştür. Parazitin sinir sistemini bozup felç olmasını sağlayarak etkili olurlar, etkileri % 70-80 civarıdır, % 20- 30 direnç geliştiği için etkisiz kalırlar. Küçük bir ihtimalle kullanıcısında da zehirlenme belirtilerine neden olduğu için anne babalar tarafından pek tercih edilmemektedir. Sprey, krem ve şampuan formunda ilaçlar vardır. En yaygın bilinenleri şunlardır. Zentiva, Anti-bit, Kwellada, Setrin, Zalvor, Anti skab. Bunlardan Anti-bit sumitrin diğerleri permetrin içerir. Boğarak kesin etkili olan grup ilaçlara kıyasla daha ucuz olmakla birlikte etkisi de azdır.

Silikon İçeren Bit İlaçları

Bunlar dimetikon ve siklometikon içerir. Parazitin solunum yolunu tıkayıp nefes alamadığı için ölmesini sağlarlar. Nefes borusunu tıkadığı için parazitin direnç geliştirme şansı yoktur bu sebeple bu grup ilaçlar % 100 etkilidir.

Dimetikon yani silikon içeren spreyler ve şampuanlar % 100 başarılı olduğu gibi koruma amacıyla da kullanılırlar. Bu grupta Türkiye’de en çok reçete edilen ilaç Pedikap Settir. Pedikap Set gerek bitleri gerekse sirkeleri % 100 öldürdüğü gibi özellikle okul yaşındaki çocuklarda önemli olan tekrar bulaşmaya karşı da bir yıl koruma sağlamaktadır.

Saç Biti İlacı İşe Yarar mı?

Evet işe yarar. Bitkisel adıyla satılan işe yaramaz ürünler bir kenara bırakılırsa çağdaş ilaçlar olan, zehir içermeyen silikon grubu % 100 oranında, eskiden beri kullanılan zehir içerenler % 70-80 oranında bit ve sirkelerden arınmayı sağlar. Tabi burada kullanıcının dikkatli kullanması ve saçları tarayarak iyi temizlemesi gerekir.

Uzun Saçtan Bit Nasıl Temizlenir?

Çok eski yıllarda uzun saçta temizlikle uğraşmak yerine saçı sıfır numara kestirerek tedavi edilmeye çalışılırdı. Saçık çok kısa kesilmesi özellikle kız çocukları için çok rahatsız edici olmakta ve bütün mahalleye “bitlendiğini” reklam etmiş olurdu. Son yıllarda geliştirilen etkili ilaçlar ve kaliteli taraklarla saçı kısaltma gereği kalmamıştır.

Uzun saçtan bit şöyle temizlenmelidir;

Pedikap sprey uygun şekilde kullanıldıktan sonra hafif nemli saç küçük beliklere ayrılır, metal tarakla dipten uca kadar taranarak ölü bitlerden ve sirkelerden arındırılır. Temizlemede en etkili yol metal tarakla dikkatle taramaktır. Saçlar küçük gruplar halinde temizlenir, temizlenen grup ayrılır, böyle bölüm bölüm temizlenerek hiç kalmadığından emin olunur. Özellikle kulak arkası ve ense bölümüne dikkat edilmelidir.

Bit Saç Döker mi?

Hayır, her ne kadar deriyi delerek beslense de gerek deriye gerekse saç köküne herhangi bir zarar vermez. Bitlenen kişide saç dökülmesi de varsa bu şu şekilde izah edilebilir; aşırı kaşınma sebebiyle saçlarda kırılma olur, kişi bunu dökülme gibi algılanır, oysa bu dökülme değil kırılmadır.

Saç Biti Önlenebilir mi, Gelmemesi İçin Ne Yapılır?

Evet önlenebilir. Önleme amacıyla satılan toka, kurdele, kolye gibi ürünler olsa da bunlar beklenen sonucu vermez. Bir yıllık korunma sağladığını iddia eden tek ilaç Pedikap Settir. En etkili yaklaşım Pedikap setin içinden çıkan spreyle tedavi yapıp devam eden dönemde 2 haftada bir defa Pedikap Şampuan kullanmaktır.

Bunun yanı sıra kaynağın kurutulması da önemli bir önlemdir. Mesela evde bir kişide varsa en kısa sürede tedavi edilmeli ve bu dönemde evdeki diğer bireyler kontrol edilmelidir. Yine bun benzer şekilde çocuğun sınıfında bitlenmiş çocuk varsa tedavi olana kadar izin verilmelidir.

Saç Biti Nasıl Temizlenir?

Öncelikle canlı bitleri ve sirkeleri öldürecek sprey kullanılır. Sprey seçiminde sonrası bir yıl koruma sağlayan Pedikap Set almak “tekrarlar mı?” tereddütünü de ortadan kaldırmış olur.

Sprey uygun şekilde kullanıldıktan sonra temizliğin ikinci önemli aşaması saçların arındırılmasıdır. Saçlar 8-10 bölüme ayrılır her bölüm ayrıntılı bir şekilde metal tarakla hiç sirke kalmayacak şekilde taranır. Tarama işlemi nemli saça yapılırsa daha kolay temizlenir.

Tekrarı engellemek için tedavi döneminde kişinin yastık, tarak gibi kişisel kullanım malzemeleri de temizlenmelidir.

Saç Boyası Biti Öldürür mü?

Hayır saç boyası bit tedavisi için etkili ve yeterli değildir, boya uygulama işlemi esnasında bir kısmı ölse ya da saçtan uzaklaşsa da tam bir tedaviden söz etmek mümkün değildir.

Saç Biti Kimlerde Görülür?

Atalarımız “pire itte, bit yiğitte görülür” demiş olsa da bitlenmek için yiğit olma şartı yoktur, parazitin kendisini ya da yumurtasını alan herkeste görülebilir. Her ne kadar vücut biti kişisel hijyenine dikkat etmeyenlerde sık görülse de baş biti böyle değildir.

Herkeste olabilir. Kreş veya okulda bir kişide bit varsa ve tedavi edilmezse haftalar içinde tüm sınıfa bulaşmış olur. Sınıftaki çocukların cinsiyeti, ailesinin ekonomik durumu veya temizliğe dikkat ediyor olması bunu değiştirmez.

Bit Tekrarlar mı?

Evet bit tekrarlayabilir, tekrarlaması için sebepler şunlardır;

• Tedavide yeterince etkili ilaç kullanılmamıştır.
• Uygun tarak kullanılmamıştır.
• Bit temizliği yeterli yapılmamıştır.
• Kaynak olan yakındaki kişinin tedavisi yapılmamıştır ve yeniden alınmıştır
• Kişisel kullanım malzemeleri temizlenmemiştir.
• Tekrarından korunmanın en pratik yolu ilaç alırken Pedikap Set şeklinde hep tedavi eden hem de sonrası bir sene boyunca koruma sağlayan ürünleri tercih etmektir.

Bitlenmenin Temizlikle İlgisi Var mıdır?

Vücut biti temizlikle yakından ilgilidir, kişisel temizliğine dikkat etmeyenlerde daha sık görülür ve daha zor tedavi edilir ama baş biti için aynısını söylemek doğru değildir. Başta görülenin temizlikle ilişkisi yoktur. Titiz insanlarda da aynı sıklıkta rastlanmaktadır.

Ortak Kullanılan Eşyalar Nasıl Temizlenir?

Bitin bulunduğu bölgeye göre değişir. Baş bölgesinde kullanılan kişisel eşyalar tarak ve fırça gibi eşyalar sıcak suyla yıkanıp gözle kontrol edilerek temiz olduğundan emin olunursa yeterlidir.

Vücut biti dikiş hatlarına yumurta bıraktığı için tam temizlendiğinden emin olunamaz bu sebeple ya tüm kıyafetler özellikle de iç kıyafetler 90 derece suyla yıkanıp sıcak ütüyle ütülenmeli veya tüm kıyafetler hava kaçırmayan bir naylon poşete koyup bir hafta açmadan bekletilmelidir. Parazitler bir haftada açlık ve havasızlıktan ölür.

Saç Bitinin Bitkisel Tedavisi Olur mu?

Bu amaçla çeşitli ürünler kullanılsa da başarıları yok denecek kadar düşüktür, bilimsel tedaviler uygulamak daha doğru bir yaklaşımdır. Özellikle % 100 başarıyla tedavi eden siklometikon ve dimetikon içeren bit ilaçları içilse bile zarar vermediği için güvenle kullanılabilir, bu kadar zararsız bir ilacın yerine faydası tartışılır bitkisel ürünler kullanmak vakit kaybına neden olur. (4)

Bit tedavisi için bitkisel öneriler

• Limon kabuğu yağı
• Hindistancevizi yağı
• Lavanta yağı
• Zeytin yağı
• Aloavera jeli
• Sirke (tercihen elma)
• Mayonez
• Sarımsak
• Vazelin

Saç Boyası Biti Öldürür mü?

Saç biti bir tür parazittir, nefes alıp veren bir canlıdır. Bitin nefes almasını engelleyen her şey onun ölmesini sağlar. Koyu kıvamlı saç boyası 5-10 dakika, bol miktarda saçta tutulursa uygulanan alandaki bitlerin nefes alamayarak ölmesine neden olur. Bitin yumurtaları ölmediği için 2 hafta sonunda yeniden bitlenme olur.

Bit Tedavi Merkezi

Çok uyanıkça düşünülmüş bir yaklaşımla birileri tedavi merkezi açmış. Sitesi incelendiğinde profesyonelce hazırlanmış videolar ve söylemler var. Mesela FDA onaylı deyip bu onayı çok önemli bir şeymiş gibi öne çıkarttıkları saç ısıttıkları alet aslında her evde bulunan fön makinesinden farksız bir alet. Kullandıkları sprey de piyasada yaygın olarak satılan bit spreyleriyle aynı içeriğe sahip bir sprey.

“Parası çok, araştırma yeteneği kıt” kişilere yüksek ücretlerle hizmet sunulan böyle yerlerden hizmet almak yerine çocuğunuzun her gün taradığınız saçını biraz daha dikkatli taramanız yeterli.

Referanslar

1- ÖZSÜREKÇİ, U. D. Y. Bit Enfestasyonları. Klinik Tıp Pediatri Dergisi, 10(3), 38-43.

2- Van der Rhee, H. J., Farquhar, J. A., & Vermeulen, N. P. (1989). Efficacy and transdermal absorption of permethrin in scabies patients. Acta dermato-venereologica, 69(2), 170-173.

3- Özkan, Ö., Hamzaoglu, O., & Yavuz, M. (2015). The prevalence and management of pediculosis capitis in Turkey: a systematic review. Türkiye Parazitolojii Dergisi, 39(2), 135.

4- Limoncu, M. E., Balcıoğlu, İ. C., Oyur, T., Zeybek, G., & Zeybek, U. (2017). Türkiye’deki Bazı Endemik Bitkilerin Uçucu Yağ Komponentlerinin Pedikülosidal Aktivitelerinin in vitro İncelenmesi. Turkiye Parazitol Derg, 41, 208-13.

5- Kaya, Ö. A., ELMACIOĞLU, S., Önlen, C., Çelik, E., & Zerek, A. HATAY’DA BİR İLKÖĞRETİM OKULU ÖĞRENCİLERİNDE PEDİCULUS CAPİTİS GÖRÜLME SIKLIĞI. Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Dergisi, 8(30), 1-

Makatta şişlik bir çok sebeple olabilir, görülme sıklığına göre şöyle sıralayabiliriz;

• Makatta pıhtı toplanması
• Tromboze hemoroid (boğulmuş basur)
• Makat apsesi
• Makat siğili (kondilom), et beni gibi şişlikler olur
• Dış basur
• İç basur (şişlik olur dışkılama sonrası kaybolur)
• Makat kanseri

Makatta Pıhtı Toplanması

Anal hematom da denir, neredeyse tek sebebi gereğinden fazla ıkınmaktır. Şiddetli ıkınınca bölgedeki küçük atar damarların yırtılması sonucu deri altına kan birikir, biriken kan genellikle yuvarlak şekilli, hareketli ve şiddetli ağrılıdır.

Halter kaldırmak ağırlık kaldırma gibi bölge basıncını arttıran durumlarda da seyrek olarak gelişebilir. Anüs bölgesinin en şiddetli ağrı yapan sorunların 3. Sırasındadır. Ağrısını azaltmak için Anuflex Merhem kullanmak gerekir (1).

Tromboze Hemoroid

Türkçede boğulmuş basur denir, normalde var olan ama şikayet yapmayan basurlar şiddetli ıkınma sonucu anüsün dışına çıkar , geri giremez. Anüs dışında kalan bu yapılar anüsün kasılma gücüyle sıkıştırılır, bir anlamda parmağa lastik bağlamış gibi boğulur.

Makatın en ağrılı hastalıkları arasında 2. Sırada gelir ki dayanılmaz ağrı olur. Anal hematomdan farklı olarak önceden hemoroid vardır ve şişlik daha şekilsizdir. Ağrıyı azaltmak için ılık su oturma banyosu yapılmalı, bu banyodan çıkınca Anuflex Merhem kullanılmalıdır (2).

Makat Apsesi

Anüste ağrı yapan hastalıkların en şiddetli ağrı yapanıdır. Hastanın sosyal yaşama katılmasını engelleyecek düzeylerde ağrı olur. Mikroplarla oluşan iltihabın apseye dönüşmesiyle ortaya çıkar.

Şişlik daha çok yüksekçe tepe gibidir yani genel bir şişlik vardır. Şişliğin yanı sıra kızarıklık, ısı artışı, vücutta ateş yükselmesi de soruna eşlik eder. Ağrı için Apranax, Alveres gibi ağrı kesici haplardan alınabilir (3).

Makat Siğili

Kondiloma aküminata denir HPV (human papillom virüs) adlı virüsle ortaya çıkan bulaşıcı bir hastalıktır. Şişlikler daha çok küçük parmaksı çıkıntılar halindedir, hastaların dikkatli olması sebebiyle genellikle 3-5 mm çapa ulaştığında muayene olup tedavi ettirirler. Seyrek olarak duyarsız veya utangaç insanlarda büyük karnabahar kadar şişlikler olabilmektedir (4).

Dış Basur

Önceleri küçük üzüm tanesi gibi şişlik olur, tedavi edilmezse giderek büyür ve baş parmaktan daha büyük hale gelebilir. Ezilmeye bağlı hafif düzeylerde ağrı olur (5).

İç Basur

1. Derecede şişlik olmaz, 2. derecede dışkılarken şişip, kalkınca kendiliğinden kaybolur, 3. Derecede dışkılarken dışarı çıkıp şişer parmakla içeri itene kadar şişik kalır, parmakla içeri itince kaybolur.

Makat Kanseri

Daha çok krater şeklinde yara gibidir, kanadığı için çok şişmeden tedavi olunur. Duyarsız hastalarda çok  büyüyebilir.

Makat İçinde Şişlik

İçerdeki şişliklerde farklılık olsa da aynı hastalıklar içeride de şişliğe neden olabilir.

Rektum Kanseri

Bağırsağın son 8-10 cm lik kısmına rektum denir. Rektumdaki tümörler anüsten hemen yukarıda bağırsağı tıkayabilecek kadar büyüyebilir.

Siğil bağırsağa ilerlemişse ve sadece dışarıdakiler tedavi edilip içerdekiler tedavi edilmese zamanla bağırsağı tıkayacak kadar şişebilir. Apse de de aynı sorun vardır, eğer apse derinlerdeyse (peri rektal apse) şişlik dışarıdan görülemez, anoskop , parmak muayenesi veya anal ultrason ile teşhis edilir.

Makat Dışında Şişlik

• Makatta pıhtı toplanması
• İç basurun azması
• Dış basur
• Anüs apsesi
• Kondilom
• Anüs kanseri
• İç basurun dışarı çıkması

Gibi durumlarda karşımıza çıkmaktadır. Hepsi tedavi edilebilir, hastalıklardır özellikle apse bekletilmeden tedavi edilmelidir çünkü bekletilirse fistül hastalına dönüşebilmektedir. Apse tedavisi 1-2 dakikada yapılır ve hasta o anda ciddi düzeyde rahatlar.

Makatta Şişlik Nasıl Geçer?

Şişliğin sebebine ve şiddetine göre değişen tedaviler uygulanır

Makat Apsesi

Fistüle dönüşmemesi için iltihabın bir an önce vücuttan uzaklaştırılması en doğru yaklaşımdır. Apse küçük bir cerrahi girişimle birkaç dakikada boşaltılır (drenaj), boşaltıldığı an hasta rahatlar ve riskler ortadan kaldırılmış olur.

Makatta Pıhtı Toplanması

İlk 4 günde şiddetli ağrı olur, hasta bu günlerde geldiyse küçük bir kesikle pıhtı boşaltılır, hasta rahatlatılır. 4 günden sonra geldiyse ağrı azalmaya başladığı için genellikle girişim düşünülmez. Pıhtı boşaltılsa da boşaltılmasa da şişlik 4-6 haftada kendiliğinden % 100 kaybolur. İlk 4 günde aprıyı azaltmak için Anuflex Merhem kullanılabilir.

Boğulmuş Basur

Pıhtı toplanması (anal hematom) gibi yaklaşılır. Boşaltılacak pıhtı varsa bolaştılmalı ve hasta rahatlatılmalıdır. Bu dönemde herhangi bir yöntemle basur tedavisi yapılmaz çünkü normal şartlarda yapılan basur tedavilerinden çok daha fazla komplikasyon yaşanma riski olur. Ağrılı dönemde en etkili ilaç Anuflex Merhemdir.

Makat Siğili

Bulaşıcı bir hastalık olduğu için bekletilmeden tedavi edilmelidir. En etkili tedavisi radyo frekanstır. Tecrübeli ellerde memnun edici sonuç alınır. Tekrarlama eğilimi yüksek olduğu için tedaviden çok takip önemlidir. Tedavi olunacak klinikle takibin nasıl yapılacağı ayrıntılı konuşulmalıdır.

Dış Basur

Tek çözüm cerrahi olarak memeleri kesip almaktır, iç basurların tedavisinde kullanılan lazer, lastikle boğma tedavisi gibi ameliyatsız yöntemler uygulanmaz.

İç Basur

Derecesine göre, İRC (infra red koagülatör), lazer, RBL (rubber band ligasyon, lastikle basuru boğma) gibi ameliyatsız yöntemler veya Milligan Morgan gibi klasik ameliyatlarla tedavi edilir. Ameliyatsız yöntemler 1. -2. – 3. Derecelerde uygulanır. 4. Derecede en doğru yöntem ameliyattır. Lazer vs işe yaramaz, 4. Derece hemoroid teşhisi konduysa “lazerle alırız” gibi sözlere inanmayın.

Makat Şişliği Kendiliğinden Geçer mi?

Pıhtı toplaması da denilen ve makat bölgesi şişliklerinin en sık görüleni olan anal hematom % 100 kendiliğinden geçer ama diğer şişlik sebepleri olan tromboze hemoroid, dış hemoroid, siğil, kanser, apse kendiliğinden geçmez.

Tüm bu hastalıkların gerektirdiği şekilde ve gerektirdiği zamanda tedavi edilmesi gerekir. Kanser ve siğil kısa sürede, apse aynı saatlerde tedavi edilmelidir. Tedavisi esilmesi gerektiği halde bekletilen hastalıklar çeşitli riskler taşır. Kanser vücuda yayılır, apse fistül denilen hastalığa dönüşür, siğil bağırsağa ilerleyebilir.

Makat Kenarında Sivilce Gibi Şişlik

Sivilce gibi oluşum şunları akla getirir;

• Kıl dibi iltihabı (fronkülit)
• Çok sayıda kıl dibi iltihabının beraber olması (fronkülozis)

Bu bölgede kıl dibi iltihabı görülmesinin en sık nedeni ağda veya benzeri şekilde kılların kökünden alınmasıdır, kökünde alınan kıl yolunu şaşırarak sivilce benzeri sorunlara neden olur, diğer sebebi ise kılların otururken iç çamaşıra sürtünmesidir. Sivilce gibi şeylerin çıkması çok sık görülüyorsa tercihen bölgedeki kıllar lazer epilasyonla kalıcı olarak yok edilmelidir.

• Apse başlangıcı
• Tahriş olmuş siğil

Bunların ilk üçünde antibiyotik kullanmak gerekir ama siğil şüphesi varsa proktoloji uzmanıyla görüşüp teşhis kesinleştirilmelidir, yoksa giderek yayılır. Apse başlangıç düzeyindeyken antibiyotikle düzelebilir ama düzelmedi ve ilerlediyse boşaltmak gerekir.

Makat Şişmesi İçin Krem

Bölge şişliklerinin % 80 kadarını pıhtı toplanması ve basur boğulması oluşturur bu ikisinden biri ise ağrıyı kesmek için Anuflex Merhem kullanılmalıdır, şişliği indiren krem olmadığı için ağrıyı giderip beklemek gerkir, basur için önerilen Kortos Krem, Proktoglivenol Krem, Proktolog Krem gibi kremlerin şişliğin inmesine en küçük bir etkisi olmaz ama kendiliğinden % 100 iner.

% 20 lik kısmı oluşturan apse, kanser, siğil varsa krem vs kullanılmamalı doğru tedavisi için proktoloji uzmanından yardım alınmalıdır.

Makatta Şişlik İçin Hangi Doktora / Bölüme Gidilir?

Makat şişliği, tüm yazımızda ele aldığımız üzere bir çok makat hastalığından dolayı olabilir. Şişliğin teşhisi için muayene olmak gerekmektedir. Bu anlamda tecrübeli bir proktoloji uzmanına görünmek gerekmektedir. IDEA Kliniklerin tümünde proktoloji yani makat hastalıkları konusunda tecrübeli genel cerrahi uzmanları hizmet vermektedir.

Makat Şişliği Hakkında Sık Sorulan Sorular

Makatta meydana gelen şişlikler hakkında sıkça sorulan soruları sizler için yanıtlıyoruz.

Makatta nohut büyüklüğünde sert şişlik neden olur, hangi hastalığın belirtisidir, nasıl geçer?

Ikınmayla ortaya çıkan makatta pıhtı toplanmasında bu bulgular olur. Ağrı çok şiddetliyse küçük bir kesikle şişlik boşaltılır, ağrı azsa beklenir, şişliğin büyüklüğüne göre günler, haftalar içinde kendiliğinden kaybolur.

Makatta şişlik var kanama yok ne olabilir?

Apse, basur, kondilom veya anal hematom denilen pıhtı birikmesi olabilir. Bunlar anüs dışı sorunlar olduğu için pek kanama olmaz, kanama daha çok içerdeki sorunlardan kaynaklanır. Hem makatın dışında olup hem de kanama yapan hastalıklar kanser ve siğildir.

Makat kenarında şişlik neden olur, nasıl geçer, kendiliğinden geçer mi?

Makat kenarındaki şişlik daha çok apse olduğunu düşündürür ama tromboze hemoroid denilen boğulmuş basur ve anal hematom denilen pıhtı birikmesinde de olabilmektedir.

Apse boşaltılarak tedavi edilmelidir.

Hemoroid kendiliğinden zamanla geriler, gerilediğinde hemoroid tedavisi yapılmalıdır.
Pıhtı toplanması kendiliğinden düzelir.

Makatta sivilce gibi şişlik nasıl geçer?

Anüs civarındaki sivilce gibi şişlikler daha çok kıl dibi iltihabı düşündürür. Sayısının artmaması, daha fazla derin dokulara ilerlememesi için muayene olup, teşhisi kesinleştirip uygun antibiyotik başlanmalıdır.

Makat kenarında sivilce gibi şişlik var ne olabilir?

Sivilce gibi şişlikler kıl dibi iltihabı düşündürür. Seyrek olarak hastalar bu bölge siğillerini de bu şekilde tarif etmektedir.

Ters ilişki sonrası makatta şişlik oldu, nasıl geçer?

Ters ilişki temelde bir travmadır, küçük de olsa bu travmaya bağlı olarak deri altında kanamalar olur. Kanama deri altında pıhtılaşarak durur ve şişlik şeklinde görülür. Tamamı birkaç haftada kendiliğinden kaybolur. Tedavi için bir şey yapmaya gerek yoktur, ağrı için Anuflex Merhem kullanılabilir. 2-3 hafta ters ilişkiden uzak durulmalıdır. Ters ilişkideki travma bazen kanama da yapabilir.

İshal sonrası makatta şişlik oluştu, ne yapılmalı?

Yoğun ishal olması aşırı ıkınmaya benzer etki yapar ve aşırı ıkınmada ortaya çıkan pıhtı toplanması olur. Şişliğin büyüklüğüne göre 4-5 haftada kendiliğinden kaybolur, vücut biriken pıhtıyı kan yapımında kullanmak için taşır.

Kabızlık sonrası oluşan şişlik kendisi geçer mi?

Kabızlık sonrası şişlik pıhtı toplanması ise kendiliğinden geçer ama basurun şişmesi şeklindeyse kısmen inse de geride basurun kendi şişliği kalır.

Referanslar:

1- Arthur, K. E. (1990). Anal hematoma (coagulated venous saccule or peri-anal thrombosis). Revista Medica de Panama, 15(1), 31-34.

2- Greenspon, J., Williams, S. B., Young, H. A., & Orkin, B. A. (2004). Thrombosed external hemorrhoids: outcome after conservative or surgical management. Diseases of the colon & rectum, 47(9), 1493-1498.

3- Ommer, A., Herold, A., Berg, E., Fürst, A., Sailer, M., & Schiedeck, T. (2012). German S3 guideline: anal abscess. International journal of colorectal disease, 27(6), 831-837.

4- Stier, E. A., Sebring, M. C., Mendez, A. E., Ba, F. S., Trimble, D. D., & Chiao, E. Y. (2015). Prevalence of anal human papillomavirus infection and anal HPV-related disorders in women: a systematic review. American journal of obstetrics and gynecology, 213(3), 278-309.

5- Mott, T., Latimer, K., & Edwards, C. (2018). Hemorrhoids: diagnosis and treatment options. American family physician, 97(3), 172-179.